Probiyotikler son yıllarda sağlıklı hayatın vazgeçilmez bir modülü haline geldi. Bağışıklığı güçlendirdiği, sindirimi rahatlattığı düşünülerek sıkça tercih edilen probiyotiklerin dikkatli kullanılmaması ise kimi sıhhat risklerini beraberinde getirebiliyor. Zira her probiyotik her sıkıntıya güzel gelmiyor ve farklı tesirleri olabiliyor. Probiyotiklerden yanlışsız biçimde yararlanmak için, içeriğindeki özel mikroorganizmalara yani “suşlara” dikkat edilmesi ve uzmana danışılarak kullanılması önem taşıyor. Memorial Ataşehir Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Başak Çakır Güney, probiyotik kullanımında dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Probiyotik seçiminde suş içeriği önemli
Bağırsaklarımızda trilyonlarca mikroorganizma yaşar ve bu dev ekosistem, mikrobiyota olarak isimlendirilir. Sadece sindirim değil bağışıklık, ruh hali, hatta metabolizma üzerinde bile tesirlidir. Yalnızca 46 kromozomu olan biz beşerler için bedenimizde gizli inanılmaz bir genetik cevherdir.
Son yıllarda sıhhat gündeminin en tanınan mevzularından biri probiyotiklerdir. Birçok kişi bağışıklığı güçlendirdiği ve sindirim sistemini rahatlattığı için bu desteklere yöneldi. Fakat bu bahis aslında bu kadar kolay değildir. Probiyotikler suşlardan oluşur. Suşlar kısaca probiyotik mikroorganizmaların genetik olarak özelleşmiş alt tiplerini söz eder. Probiyotik kullanırken suş içeriğine bakmak ve soruna yönelik bir probiyotik kullanmak mantıklı olacaktır. Aksi takdirde içeriğinde suşlar yoksa ya da size uygun değilse kullandığınız eser boşa gidiyor demektir. Bunun için probiyotik eser seçerken içeriğini, reçetesini okumak gerekir.
Hastalığınıza nazaran probiyotik seçin
Probiyotikler, kâfi ölçüde alındığında sıhhate yarar sağlayan canlı mikroorganizmalardır. En sık bilinen tipleri Lactobacillus ve Bifidobacterium cinslerine aittir. Prebiyotikler ise bu dost bakterilerin besini olan, çoklukla lif içeren bileşiklerdir. Birlikte çalıştıklarında bağırsak sıhhatini destekleyici tesirleri artar. Romatolojik hastalıklardan, kansere kadar pek çok hastalığa karşı mucizevi müdafaa sağlar. Bilimsel çalışmalar, birtakım suşların makul durumlarda tesirli olduğunu göstermiştir.
Peki, hangi hastalıkta hangi suş daha tesirli? Örneğin antibiyotik kaynaklı ishal durumlarında ya da irritabl bağırsak sendromunda “lactobacillus”, crohn hastalığında ve ülseratif kolitte “VSL#3”, tip 2 diyabette ve obezitede “akkermansia muciniphila”, tekrarlayan vajinal enfeksiyonlarında rhamnosus GR-1 cinslerine ilişkin suşları içeren probiyotikler kullanılmalıdır. Yeniden üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında probiyotik kullanılacaksa lactobacillus ve bifidobacterium cinslerine ilişkin suşlar kesinlikle olmalıdır.
Doğal probiyotik kaynakları ne kadar tesirli?
Yoğurt, kefir, konut turşusu üzere fermente besinler doğal probiyotik kaynaklarıdır. Lakin bu besinlerdeki bakteri çeşitleri ve ölçüsü değişkendir. Mevcut floramızı desteklemek için bu besinleri kesinlikle günlük rutinimize eklemeliyiz. Öte yandan kapsül formundaki probiyotiklerde muhakkak suşlar, belli dozlarda yer alır. Bu, bilhassa bir sıhhat sorunu için amaçlı kullanımda değerlidir. Probiyotikler, yanlışsız kişi ve yanlışsız vakitte kullanıldığında sıhhat üzerinde kıymetli tesirler yaratabilir. Fakat bu mikroorganizmalar mucize değildir; her birey için tıpkı sonucu vermez. Rastgele kullanım yerine, şikayete özel, suş temelli bir seçim ve gerekiyorsa uzman görüşü alınması en doğrusudur. Tıpkı vakitte beslenme sistemi, gerilim idaresi ve uyku üzere öteki hayat biçimi faktörlerinin de mikrobiyotayı etkilediği unutulmamalıdır.
Bağışıklık sistemini dengeleyen yeni kuşak probiyotikler
Klasik probiyotiklerin ötesine geçen mikrobiyal dostlarımız ortasında son yıllarda en çok dikkat çekenlerden biri “Akkermansia muciniphila”dır. Bu bakteri bağırsak mukus katmanında yaşar ve bu bariyeri güçlendirerek “geçirgen bağırsak” üzere durumların önüne geçebilir. Çalışmalar, “A. muciniphila”nın obezite, insülin direnci, tip 2 diyabet ve yağlı karaciğer üzere metabolik hastalıklarla karşıt bağlantılı olduğunu göstermektedir. Yeni jenerasyon probiyotikler ortasında “Faecalibacterium prausnitzii” bağırsak iltihabını azaltıcı tesirleri vardır. “Christensenella minuta” İnce yapılı bireylerde daha çok bulunur, bu nedenle obeziteyle aykırı bağlantılı olduğu düşünülür. “Bacteroides fragilis (PSA+)” ise bağışıklık sisteminin dengelenmesinde rol oynayan kıymetli yeni jenerasyon probiyotiklerdendir.
Probiyotik seçerken nelere dikkat edilmeli?
- Suş bilgisi açıkça belirtilen eserleri tercih edin.
- İçerik kısmındaki suş bilgilerini okuyun.
- Sağlık sorununuza yönelik suşları içeren eserler alın.
- Bilimsel çalışmalarda kullanılmış mı denetim edin.
- Saklama şartları ve son kullanma tarihi dikkate alın.
- CFU (colony-forming unit) bedeli yüksek mi denetim edin. (Genel dayanak ve sağlıklı bireylerde 1-10 milyar CFU/gün, ishal durumunda ise 5-20 milyar CFU/gün olmalı)
- Bir uzmana danışın
Sürekli birebir suş içeren probiyotiği kullanmak yerinde birkaç ay ortayla suşları çeşitlendirmek değerlidir. Besin çeşitliliğine dikkat edilmeli ve fermente besin tüketme alışkanlığı da kesinlikle edinilmelidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
